Projekt celowy nr 6 PO5 2005 C/06572 "Wdrożenie systemu profilaktyki i wczesnej wykrywalności chorób alergicznych w Polsce" (ECAP - Epidemiologia Chorób Alergicznych w Polsce) przeprowadzany jest na zlecenie Ministra Zdrowia i stanowi kontynuację międzynarodowych badań European Community Respiratory Health Survey II (ECRHS II) orazInternational Study of Asthma and Allergies in Childhood(ISAAC)
Badanie ECAP jest pierwszym badaniem dotyczącym epidemiologii chorób alergicznych w Polsce zakrojonym na tak dużą skalę. Obejmie ono 9 regionów Polski, na terenie których zostanie przeankietowanych blisko 23 tysięcy losowo wybranych osób (dzieci i dorosłych), z czego ok. 30% przejdzie diagnostyczne badania lekarskie w kierunku diagnostyki chorób alergicznych.
Dotychczas nie opracowano algorytmu postępowania - standardów mających na celu wczesną wykrywalność oraz profilaktykę chorób alergicznych w Polsce. Dlatego istnieje pilna potrzeba opracowania programów indywidualnej oraz globalnej profilaktyki chorób alergicznych w oparciu o wiedzę uzyskaną na podstawie badań epidemiologicznych, takich jak ECAP.
Unikatowy charakter projektu wynika z faktu, iż objętych jest nim tak wielu respondentów z terenów reprezentatywnych dla poszczególnych regionów kraju. Jest to także jedyne badanie, w którym jednocześnie sprawdza się alergie zarówno u dzieci i u dorosłych, z wykorzystaniem w obu grupach dwóch ankiet: ISAAC i ECRHS.
Występowanie chorób alergicznych uwarunkowane jest współdziałaniem czynników genetycznych i środowiskowych. Istotne znaczenie ma zanieczyszczenie środowiska oraz uwarunkowania alergenowe w otoczeniu człowieka. Niebagatelną rolę w nasilaniu się alergii odgrywają zanieczyszczenia domowe: kurz, preparaty czyszczące, rozpuszczalniki, aerozole, kosmetyki, wyziewy z kuchni, dym z papierosów. Ogromny wpływ ma również nadmierna higiena oraz leczenie antybiotykami w pierwszych dwóch latach życia.
W Polsce nie ma aktualnych danych na temat dynamiki rozwoju chorób alergicznych oraz wpływu potencjalnych alergenów środowiskowych na ich rozwój. Przynajmniej niektóre z wymienionych wyżej czynników ryzyka można kontrolować w stosunkowo prosty sposób.
Nadal nie posiadamy również dostatecznych informacji na temat epidemiologicznego znaczenia zagrożeń środowiskowych (w tym pasożytniczych) na zdrowie ludzi. Występowanie inwazji pasożytniczych u chorych z objawami alergii i upośledzeniem odporności jest problemem nierozpoznanym z punktu widzenia epidemiologii klinicznej. Nie opracowano także procedur diagnostycznych i leczniczych w tym zakresie.
Ze strony wszystkich respondentów, do których dotrą nasi ankieterzy potrzebne jest zrozumienie i chęć współpracy. Inaczej dalej pozostaniemy w niewiedzy skutkującej niekontrolowanym rozwojem chorób alergicznych, coraz częściej dotykających współczesne społeczeństwa cywilizowane.
Skala tego przedsięwzięcia jest olbrzymia i nie stosowana powszechnie nawet w najwyżej rozwiniętych krajach świata.
Dotychczas badania na podstawie kwestionariusza ECRHS prowadzone były w wielu krajach Europy oraz w Melbourne (Australia) i Portland (USA).
Ryc. Ośrodki, w których były prowadzone badania przy pomocy kwestionariusza ECRHS